Toprak kokusunun tarihe tanıklık ettiği, dünyanın koruma altına alınmış bir mekan. Dünya Kültür mirası listelerine girmiş en güzel ve en özel yerlerden Kapadokya Bölgesi. Sizlere önceki yazımızda bölgeyi anlatmıştık. Kapadokya gezi rehberi için yazımızı buradan okuyabilirsiniz. Bu yazımızda ise Kapadokya yeraltı ile ilgileneceğiz.
Önceki yazımızda yer vermediğim, Kapadokya yeraltı şehirlerini burada detaylıca anlatmak istiyoruz. Çünkü dünyada örnekleri yok denecek kadar az. Gezince insanı hayretler içerisinde bırakıyor. Anlatarak o hissi veremeyiz. Ama belki merak uyandırıp bölgeyi gezmeniz için bir istek uyandırabiliriz. Öyleyse başlayalım:
Kapadokya Yeraltı Şehirleri
Bölgenin altı tamamen oyularak bir şehir haline getirilmiş desek abartmış olmayız. Kapadokya bölgesinde 36 tane bilenen açılmış yeraltı şehri var. Ama tahminen 150-200 arasında yapı olduğu tahmin ediyoruz. Tıpkı bir ağacın kökleri gibi. Farklı kollardan ilerleyen, belirli kesimlerde buluşan bir yapı. Bazı bölgelerde geniş bazı bölgelerde dar. Kısacası keşfedilmeyi bekleyen karanlık şehirler. Burada size tavsiyem rehber eşliğinde gezmek daha faydalı olacaktır. Çünkü size yapım şekilleri, zamanları, yaşayan kişi özellikleri gibi çok enteresan bilgiler verecekler. Ayrıca hatırlatmakta fayda var. Böylesine kompleks ve büyük yeraltı ağı dünyanın başka bir yerinde yok. Sosyal medyanın etkisiyle son yıllarda ziyaretçi sayıları katlanarak artıyor. Bu ziyaretçi sayısındaki artış ile beraber koruma tedbirleri de artıyor. Bazı bölgelere girişler yasak. Kimi yerlerde de ziyaretçi sınırı var. Yüzyıllardır bölgede korumasız olmasına rağmen duran evrensel hazinelerimiz maalesef son yıllarda epeyce tahrip oldu. Neyse ki bu konularda çalışmalar yapılıyor.
Derinkuyu Yeraltı Şehri
Bölgenin bilinen en büyük ve meşhur yeraltı şehri. 1963 yılında bulunup 1967 yılında bir kısmı temizlenip ziyarete açılmış. Şu an için 50 metre derinliğe kadar inen 8 katlı kısmı açık. Tamamı ise yaklaşık olarak 85 metre derinlikte. Toplamda ise tahminen 12 veya 13 katlı bir yapı. Ve gezilen 3 km civarı bir bölümü var. Adının Derinkuyu olma sebebi ise, içinde yer alan 52 tane su kuyusu. Bu kuyular doğal bir havalandırma sistemi oluşturuyor. Ayrıca kurak zamanlarda su deposu olarak işlev görüyor. Şehrin giriş kapısı çok açık belli değil. Yani öyle ilk bakışta anlaşılmıyor. Çünkü tehlikeli zamanlarda kaçış noktası olacak. Ayrıca bazı katların koridorları ve kat geçişleri oldukça dar. Bunun sebebi ise yine savaş ve işgal zamanlarında koridorlar devasa büyük taşlarla kapatılıyor.
Yaşam alanları, yemekhaneler, mutfaklar, ahırlar, şırahaneler ve sarnıçlar ustaca yerleştirilmiş. Yalnız bu yeraltı şehrinde diğerlerinde olmayan bir şey var: Misyoner okulu. Ayrıca kilisesi haç şeklinde tasarlanmış. İlginç bir yapı olduğunu anlatmak gerçekten yetmez. Anlatmak sadece daha fazla merak uyandırır diyorum:) Düşünsenize 50 bin kişi aynı anda yaşayacak, içinde sosyal alanların olduğu bir yapıdan bahsediyoruz. Ama yerin altında olduğunuzu da unutmayın. Demek ki eskiden klostrofobi (kapalı alan korkusu) yokmuş. Ya da başka korkular daha ağır basıyormuş. Kim bilir…. ( Giriş Ücreti 2021-60tl)
Kaymaklı Yeraltı Şehri
Derinkuyu Yeraltı Şehri’nin neredeyse yarısı kadar bir bölge burasıda. Nevşehir’e 20 km kadar bir mesafede. Muhtemelen Frigler zamanından kalma. Arap ve Hitit akınlarında sığınak olmuş. 4katı ziyarete açık olan şehrin muhtemelen 8 katı var. İlk katı hayvan barınağı olmuş. Zor zamanlarda hayvanları çıkarmak kolay olsun diye girişe en yakın kısımda toplamışlar demek ki. İkinci kat kilise için. Özel bir sürgülü girişi olan kilise. Yani korunaklı olduğunu anlıyoruz. Diğer katlarda ise yine yaşam alanları, oturma, barınma, şırahane ve erzak odaları var.
Evet yine şaşıracağınız başka bir bilgi vereyim. Bu şehirde bakır işleme atölyesi de var. Tabanda demir dövülen ocaklar var. Derinkuyu ile bağlantılı olduğu düşünülse de arada 10 km mesafe var. Ve bu tüneller henüz ortada yok. En kalabalık zamanında yaklaşık 5000 kişinin barındığı bir şehir. ( Giriş Ücreti 2021-60tl)
Özkonak Yeraltı Şehri
Derinkuyu ve Kaymaklı yeraltı şehirlerinden farklı tarafı haberleşme ve havalandırma için açılan 5-10 cm’lik delikler. Kapılar zor zamanlarda kapatılınca dünya ile iletişim sadece bu deliklerden sağlamış. 4katlı olan bu şehrin yine giriş kısmı hayvanlar için. Diğer şehirlerdeki gibi buralarda da yaşam alanları var. ( Giriş Ücreti 2021-30tl)
Mazı Yeraltı Şehri
6000 kişinin yaşayacağı geniş alanlar barındıran bir yeraltı şehri. 1995 yılında bir çoban tesadüfen bulmuş. Bölgede bir çok kaya mezarı da var. 8 katlı bir yapısı var. Alanları büyük olduğu için muhtemelen daha gelişmiş bir toplum yaşamış. 20 metre derinliğinde bir kuyu var. Ayrıca şırahane, kiler, mutfak ve diğer yaşam alanlarını da burada görüyoruz. Ama kilisesi diğer yeraltı kiliselerinden daha gösterişli. Kiliseden diğer bölümlere geçişi için gizli bir baca göze çarpıyor. Bacanın içine de kolay tırmanmayı sağlayan küçük adım basamakları oymuşlar. Ayrıca banyo olarak kullanılan alanlar da bu şehrin farklı bir özelliği olarak karşımıza çıkıyor. ( Giriş Ücreti 2021-15tl)
Acıgöl Yeraltı Şehri
Yine bildiğimiz gibi büyükçe bir şehir. Fakat biraz farkı var. O da erzak depolarının ve kiliselerin fazla, mekanların ise geniş olması. Muhtemelen burası bir sivil yerleşimi değil de askeri bir garnizon ya da bir manastır kompleksi olabilir.
Özlüce Yeraltı Şehri
Diğer Kapadokya yeraltı şehirlerinden farklı olarak tek katlı bir yapısı var. Daha geniş olarak oyulmuş ve tam olarak temizlenememiş. Ayrıca göçük riski içerdiğinden şu an ziyarete açık değil.
Gökçetoprak Yeraltı Şehri
Bu yeraltı şehrinin diğer farkı jeolojik yapısından kaynaklanıyor. En alt katmanında çamur taşı, onun üstünde taneli tüf ve en üst kısmında da andezit kayalar bulunuyor. Muhtemelen iki katlı bir şehir. Ama düzgün oyulmadığını göreceksiniz. Biraz daha genişçe yapılmış. Girişleri büyük kaya kapılarla kapalı. İçinde 15 metrelik bir kuyu da mevcut.
